Davranış Bozuklukları

DAVRANIŞ BOZUKLUĞU NEDİR?

Davranım bozukluğu bireyi, aileyi ve toplumu olumsuz yönde etkileyen, diğer insanların temel haklarının çiğnendiği, yașa uygun toplumsal norm ve kuralların hiçe sayıldığı davranıșlardan olușan bir bozukluktur.Çocuk ve ergenlerde davranım bozukluğu görülme sıklığı %11, elverișsiz çevrelerde yașayan çocuklarda ise bu oran %20–35’e yükselebilmektedir.

RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

Literatürde elverișsiz çevre özellikleri üvey anne ya da babaya sahip olma , suç ișlemiș, sabıka kaydı olan çocuklar , erkek çocuk ve tek ebeveynli olma , çocuk istismarının ve eș istismarının yașandığı aileler, eșler arasında evlilik uyușmazlığı,  annede depresyon olması, olumsuz anne-baba tutumları, iki ya da ikiden daha fazla çocuğa sahip ebeveynler, sosyo ekonomik düzeyin düșük olması, ișsizlik, ebeveyn stres düzeyinin yüksek ve öz yeterlilik düzeyinin düșük olması, sosyal destek yetersizliği, geniș aileler, yetersiz meskenler, madde kullanımı  olarak tanımlanmakta ve davranım bozukluğu için iki kat risk faktörü olduğu belirtilmektedir.
Davranım bozukluğu geç çocukluk ya da ergenlik döneminde bașlar; 16 yașından sonra bașladığı nadir olarak görülmektedir. Hastalığın prognozu değișiklik göstermektedir. Tedavi edilen olguların çoğunda hastalık erișkinlikte geçmekte, ancak daha az orandaki davranıșlar erișkinliktegörülmeye devam etmekte ve bunlar anti-sosyal kișilik bozukluğu tanı ölçütlerini karșılamaktadırlar. Tedavi edilmeyen olgular ise anti-sosyal kișilik bozukluğu ile birlikte duygu durum bozukluğu, anksiyete bozukluğu, somatoform
bozukluk ve madde kullanım bozuklukları için yüksek risk tașımaktadır. 

ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

Sıklıkla, insan ya da hayvanlara karşı agresyon, öfke tepkisiyle kendisini gösterir: Zorbalık, göz korkutma, tehdit etme, fiziksel kavga başlatma, ciddi yaralanmalara sebep olabilecek şekilde nesne kullanma (sopa, cam şişe, kırık eşyalar, bıçak, çakı gibi), insanlara ve hayvanlara fiziksel olarak acımasızca davranma, çalma, birini zorla cinsel aktivitede bulunmaya zorlama gibi yıkıcı tarzda davranışlar gözlenebilir.

İnsan ve hayvanların yanı sıra nesne/eşyaya zarar verme davranışı da gözlenen durumlar arasındadır: kasten yangın çıkarma, eşyaya zarar verme, birinin eşyasını kasıtlı olarak yok etme gibi. Yalan söyleme, dolandırıcılık/sahtekarlık yapma, okuldan kaçma, yaşıyla uyumsuz şekilde yasa dışı davranışlarda bulunma, madde kullanma, olumsuz davranışların ardından pişmanlık duymama gibi durumlar görülebilir. Bu durum sosyal, akademik ve okul dışı işlevselliği ciddi anlamda bozmaktadır. Bu gibi davranışların 13 yaş öncesinde gözlenmesi ciddi bir risk faktörü olmakla birlikte erişkin dönemde Antisosyal Kişilik Bozukluğu’nun önemli bir yordayıcısı olarak görülmektedir

TEDAVİSİ NEDİR?
Davranım bozukluğunun tedavisi çok zor olup, çok yönlü bir terapi uygulanmasını gerektirir. Davranım bozukluğunun tedavisinde çocuk ve ergenle birlikte sorunlu davranıșlarda etkisi olan çevrenin (aile, okul, toplum) hedef alındığı multisistematik terapiyle daha etkin sonuç elde edilebilmektedir.

Hastalığa özgül bir psikofarmakolojik tedavi bulunmamaktadır. Hastalığın belirtilerine yönelik semptomatik ilaç tedavisi uygulanır. Çocuktaki öfke patlamaları ve saldırgan davranıșlara yönelik olarak bașta nöroleptikler olmak üzere, antidepresanlar, merkezi sinir sistemi uyarıcıları, beta blokörler, benzodiyazepinler, lityum ve antikonvülsanlar kullanılmaktadır.

Davranım bozukluğu, çoğu zaman bașka psikiyatrik bozukluklarla birlikte bulunabildiğinden, ilaç tedavisi düzenlenirken eșlik eden psikiyatrik bozukluğa yönelik ilaç verilmesi öncelikli olarak düșünülmelidir.

Davranıșçı ve bilișsel tedavilerle, davranım bozukluğu olan çocukların iletișim yetileri, sorun çözme yetisi, dürtü kontrolü, öfke kontrolü gibi bilișsel alanlardaki bozuklukların düzeltilmesi amaçlanır.