Erken çocukluk döneminde bulunan zihinsel gelişim geriliği olan ve özellikle Yaygın Gelişimsel Bozukluk (Otizm) belirtileri olan çocukları değerlendirme ve tanı koyma aşamalarında, buna göre gerekli önlemler alma ve tedaviye yönelik eğitim programlarını belirlemede yol gösterici olmaya yardımcı bir testtir.
Sparrow, Balla ve Cicchetti (1984) tarafından geliştirilen, bebeklik ve erken çocukluk döneminde gelişimsel geriliği olan ve risk altında çocuklar ile normal çocukların uyum davranışlarının değerlendirilmesinde Amerika başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde yaygın olarak kullanılan bir ölçektir (Sparrow, Balla ve Cicchetti, 1984; akt., Alpas ve Akçakın, 2003).
Yapılan çalışmalar ile doğumdan 18 yaş 11 aylığa kadar olan çocukların oluşturduğu yaş diliminde, örneklemin, güvenirlik ve geçerlik çalışmalarında denek sayısını artırarak, “Vineland Uyum Davranış Ölçeği (Vineland Adaptive Behavior Scales) - Vineland I-”in standardizasyon çalışmasını tamamlamışlardır (Sparrow, Balla ve Cicchetti, 1984).
Çeşitli gelişim testlerinin uygulanması sonucunda ülkemizde Türk bebekleri ile okul öncesi dönem çocuklarından veri toplanarak geliştirilmiştir (Savaşır, Sezgin ve Erol; 1994, 1998 ve 2005). Daha sonra ise Vineland-I’in, Türkiye’de doğumdan 3 yaş 11 aylığa kadar olan yaş diliminde uyarlama, güvenirlik ve geçerlik çalışması (Alpas ve Akçakın, 2003) ile Türk yazınına kazandırılmıştır.
Vineland – II ölçeğinin yaş dağılımı, doğumdan 90 yaşına kadar genişletilmiştir ve yaşam boyu örneklemin uyum becerilerini kapsayan dört alan ve on bir alt alanın her birine yeni maddeler eklenmiştir. Testin uygulaması 40 dakika sürmektedir.
Testin kullanıldığı durumlar: Bebeklik ve erken çocukluk döneminde gelişimsel geriliği olan, risk altındaki çocuklar ile özellikle hafif düzeyde zihinsel gelişim geriliği olan çocukları normal çocuklardan ayırt edilmesinde ve otizim belirtileri olan çocuklarda kullanılmaktadır.
Testin Kullanım Amacı: Erken çocukluk döneminde bulunan zihinsel gelişim geriliği olan ve özellikle Yaygın Gelişimsel Bozukluk (Otizm) belirtileri olan çocukları değerlendirme ve tanı koyma aşamalarında, buna göre gerekli önlemler alma ve tedaviye yönelik eğitim programlarını belirlemede yol gösterici olmak.
Ölçtüğü Özellikler: Vineland-I ölçeği; Uyum işlevleri olarak iletişim, kendine bakım, ev yaşamı, kişiler arası beceriler, toplumun sağladığı olanakları kullanma, kendi kendine yönetip yönlendirme, okulla ilgili işlevsel beceriler, iş ve boş zamanları değerlendirme, sağlık ve güvenlik alanlarını içermektedir.
Vineland – II ölçeği ise; İletişim Alanı’nın, Alıcı ve İfade Edici Dil Becerileri Alt Alanları, Günlük Yaşam Becerileri Alanı’nın, Kişisel, Evle İlgili ve Toplumsal Alt Alanları, Sosyalleşme Alanı’nın, Kişilerarası İlişkiler ve Oyun ve Boş Zaman Alt Alanları
Test Materyalleri: Uygulayıcının, çocuğa bakım veren kişiye (anne-baba, bakıcı vb) test kitapçığındaki soruları yöneltmesiyle gerçekleşir.
WhatsApp
