Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) (Takıntı-Zorlantı Bozukluğu), obsesyon ve kompulsiyonlardan oluşan ruhsal bir bozukluktur. Obsesyonlar (takıntılar), kişide zorla istemsiz bir şekilde ortaya çıkan ve belirgin bir kaygı ya da sıkıntıya neden olan ve kişinin bunlara aldırmamaya, baskılamaya ya da bir eylemle yüksüzleştirmeye (bir kompulsiyonu yerine getirmeye) çalıştığı yineleyici ve sürekli düşünce, itki ya da imgelerdir.
Kompulsiyonlar (zorlantılar) ise obsesyona (takıntısına) tepki olarak, yaşanan kaygı ya da sıkıntıdan korunma, bunları azaltma, korkulan durum veya olaydan sakınma amacıyla yapılan, kişinin katı bir biçimde kurallara uyarak yapmak zorunda hissettiği yineleyici davranışlar (örneğin el yıkama, düzenleme, denetleme vb) ya da zihinsel eylemlerdir (örneğin sayı sayma, sözcükleri sessiz bir biçimde yineleme vb).
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) (Takıntı-Zorlantı Bozukluğu), obsesyon ve kompulsiyonlardan oluşan ruhsal bir bozukluktur. Obsesyonlar (takıntılar), kişide zorla istemsiz bir şekilde ortaya çıkan ve belirgin bir kaygı ya da sıkıntıya neden olan ve kişinin bunlara aldırmamaya, baskılamaya ya da bir eylemle yüksüzleştirmeye (bir kompulsiyonu yerine getirmeye) çalıştığı yineleyici ve sürekli düşünce, itki ya da imgelerdir.
Kompulsiyonlar (zorlantılar) ise obsesyona (takıntısına) tepki olarak, yaşanan kaygı ya da sıkıntıdan korunma, bunları azaltma, korkulan durum veya olaydan sakınma amacıyla yapılan, kişinin katı bir biçimde kurallara uyarak yapmak zorunda hissettiği yineleyici davranışlar (örneğin el yıkama, düzenleme, denetleme vb) ya da zihinsel eylemlerdir (örneğin sayı sayma,sözcükleri sessiz bir biçimde yineleme vb).
Ancak bu davranışlar ya da zihinsel eylemler, korunulacağı ya da etkisizleştirileceği tasarlanan durumlarla gerçekçi bir biçimde ilişkili değildir veya aşırı düzeydedir (APA,2013).
DSM 5’e göre (APA, 2013) Obsesif Kompulsif Bozukluk tanısı koyabilmek için;
1)Takıntıların, zorlantıların ya da her ikisinin birlikte varlığının bulunması,
2)Obsesif-kompulsif belirtilerin bir maddenin ya da başka bir sağlık durumunun fizyolojisiyle ilgili etkilerine bağlanamaması
3)Başka bir ruhsal bozukluğun belirtileriyle daha iyi açıklanamaması (örneğin yaygın kaygı bozukluğunda görülen aşırı kuruntular, yeme bozukluklarında olduğu gibi törensel yeme davranışı, hastalık kaygısı bozukluğunda olduğu gibi bir hastalığının olduğunu düşünüp durma vb.)
4)Takıntıların veya zorlantıların, kişinin belirli bir zamanını alması (örneğin günde bir saatten çok) veya klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya, toplumsal, işle ilgili alanlarda ve önemli diğer işlevsellik alanlarında işlevsellikte düşmeye neden olması gereklidir.
5) Obsesif Kompulsif Bozukluğu olan hastalar belirtilerinin aşırı ya da anlamsız olduğuna ilişkin iyi bir içgörüye sahip olabileceği gibi, bu farkındalık halinden yoksun olabilir ve bu inançlarının gerçek olduğunu düşünerek kötü bir içgörüye de sahip olabilirler.
OKB, DSMIV’te ‘Anksiyete Bozuklukları’ başlığı altındayken, DSM-V’te ‘Obsesif-Kompulsif ve İlişkili Bozukluklar’ ismiyle yeni bir başlık oluşturulmuştur. Obsesif Kompulsif Bozukluk ve buna benzeyen bozukluklar; Beden Algısı Bozukluğu, Biriktiricilik Bozukluğu, Trikotillomani, Deri Yolma Bozukluğu da bu yeni başlık altında değerlendirilmektedir (APA, 2013).
1.2. Obsesyon ve Kompulsiyon Çeşitleri
Kişiden kişiye değişen birçok farklı obsesyon ve kompulsiyon semptom boyutu olduğu düşünülmektedir. Bunlardan bazıları saldırganlık, kirlenme, bulaşma, cinsel, biriktirme/saklama, dini, simetri-düzen, somatik obsesyonları ve temizleme/yıkama, kontrol etme, sayma, sıralama/düzenleme, biriktirme kompulsiyonları ve tekrarlayıcı törensel davranışlar şeklinde görülebilmektedir.
Kişide bu semptomların birden fazla görülebildiği gibi zaman zaman yer değiştirdiği de klinik gözlemler arasındadır. Örneğin bir kişi uzun süre dini obsesyonlara sahipken, bu obsesyon son bulduğunda, bazı vakalarda bunun yerini başka bir obsesyon çeşidi alabilmektedir.
WhatsApp
