12 yaş hem erkeklerde hem kızlarda artık ergenlik dönemi anlamına gelmektedir. Çocuklarda cinsel özellikler bu dönemde gelişim göstermeye başlar. Süreç hem anne babalar için hem de çocuklar için sancılı olacaktır.
Bu dönemde çocuklar bazen bir yetişkin gibi bazen de küçük bir çocukmuş gibi davranırlar. Dönemin en belirgin özelliği çocuklarda görülen bu kararsızlıklardır. Bazen kendilerini çok başarılı bazen çok başarısız bulurlar. Kimi zaman özgüvenleri çok yüksektir, bazen de tamamen diplerdedir.
Kısaca çocukların bu dönemde duygu ve davranışları tutarlı değildir. Çocuklar bu süreçte sık sık hayatı, kendilerini ve çevreyi sorgulamaktadırlar. Sürekli bir anlam arayışı içerisindedirler. Aileyi çok severler fakat onlarla çok fazla zaman geçirmeyi, paylaşımlarda bulunmayı istemezler.
Ailelerinin onları anlamadığını düşünürler ama aslında yine en büyük desteği ailelerinden bulurlar. Anne babalara düşen en büyük görev bu dönemde olabildiğince sabırla çocuğu dinlemek ve bu dönemin sağlıklı bir şekilde atlatmasını sağlamaktır.
Duygusal olarak dönemi sinirli, huysuz, bazen sıkılgan bazen enerjik, başına buyruk, sorumsuz ve karamsar diye tanımlayabiliriz. Dönemin en belirgin davranışsal özelliği çocuklardaki başkaldırıdır.
Bilişsel olarak çocuklar artık büyük oranda soyut düşünebilmektedirler. Olaylar karşısında neden-sonuç ilişkisini kurabilmekte, genel ahlaki kavramları bir yetişkin gibi algılayabilmektedir. Çocuklar bu süreçte kendilerini ilgilerini yeteneklerini sorgulamaya başlarlar.
Bu dönemde çocukların karşı cinse olan ilgi ve merakları artmaktadır. Erkek çocukları babayla, kız çocukları ise anne ile özdeşim kurmakta ve onları alttan alta sürekli örnek almaktadırlar.
Erikson'a göre bu dönem, kimlik kazanmaya karşı rol karmaşası dönemi olarak adlandırılmaktadır. Yani bu dönemde çocuk kendi kimliğini oluşturmaya, kendini keşfetmeye ve dönem sonunda belirgin karakteristik özellikleri oturtmaya çalışmaktadır. Eğer bu dönem sorunlu geçer ve çocuk sağlıklı bir kimlik kazanamazsa kişiliğinde rol karmaşası sorunuyla karşı karşıya kalacaktır.
Bu dönemde çocukların her şeyi merak edip denemeye çalışmalarının temel sebebi kimlik arayışı içerisinde olmalarıdır. Ailelerin bu süreçte çocuğun her davranışını yönlendirme veya eleştirmesi doğru değildir.
Çocuğun kontrollü bir şekilde merak ettiklerini deneyimleyerek kendi karakterini kendi oluşturması gerekmektedir. Ebeveynler sadece dışarıdan gözlem yaparak ve gerektiğinde ufak yönlendirmeler yaparak süreci yönetebilirler. Fakat kökten değişimlere sebep olmaya çalışmamalıdırlar.
Freud'a göre bu dönem genital dönem olarak adlandırılmaktadır. Çocuk ergenliğin ilk başlarında ailesinden bağımsız olmayı ve karşı cinsle sağlıklı ilişkiler kurmaya istemektedir.
Erkek çocuklarında üreme organlarının gelişmesi, vücutta tüylenmeler, sesin kalınlaşması, boyun uzaması, omuzların genişlemesi, cildin yağlanıp sivilcelerin çıkması dönemin en belirgin fiziksel değişimleridir.
Kız çocuklarında ise göğüslerin belirginleşmesi, belin incelip kalçanın büyümesi, daha kadınsı hatlara sahip olunması ve adet görmesi ergenliğin en büyük belirtileridir.
Bu süreçte çocuklar vücutlarındaki değişim sebebiyle rahatsızlıklar hissedip stres altında olmaktadırlar. Ergenlik belirtisi olan erkeksi ve kadınsı özelliklerini gizleme ihtiyaçları duyabilirler.
Çocuklara bu süreçte vücuttaki değişimlerin normal olduğunu, tüm insanlarda aynı durumun gerçekleştiğini ifade etmek gerekmektedir. Bu onları bir nebze rahatlatacak, yalnız olmadıklarının ve sürecin her insanda doğal bir şekilde kendiliğinden gerçekleştiğinin farkına varmalarını sağlayacaktır.
Ergenliğe erken giren çocuklarda akranları arasında bir utanma içe kapanma yaşanabilir. Aynı şekilde ergenliğe arkadaşlarından daha geç giren çocuklarda da rekabette geri kalmışlık hissi, başarısızlık duyguları oluşabilir.
Bu gibi durumlarda aile çocuğa gelişimin bireysel olduğunu, her insanın farklı zamanlarda bu süreci yaşayacağını ifade etmesi gerekmektedir.
Çocuklar bu dönem ile birlikte giyim kuşamlarına, dış görünümlerine çok daha fazla önem verir hale gelmektedirler.
Kendilerini karşı cinse beğendirmek amacıyla hareket etmektedirler.
Çocuklar bu dönemde birçok şeye karşı memnuniyetsizlik duyarlar. Daha önce sevdiği, yapmaktan hoşlandığı şeyleri bile şikayetlenebilirler.
Ergenliğin ilk yılları hem çocuk için hem de anne baba için oldukça zor geçmektedir. Kısa bir zaman önce çocuk olarak davranılan bireye şimdi bir yetişkinin yetişkin gibi davranma noktasında anne babalar bir karmaşa yaşarlar. Süreçte tabi ki sorunlar olacaktır ama bu sorunları en aza indirgemek için iletişim en önemli güçtür.
Çocuklara ergenliğin başlarında yani bu dönemde fiziksel gelişim ve değişimler hakkında bilgilendirmeler yapılmalı, kişisel bakım ve temizlik konularında çocuklar bilgilendirilmelidir. Neler yaşayacağını bilen bir çocuk süreci daha kolay atlatacaktır. Bu yüzden aileler çocukları ile konuşmaktan çekinmemeli, gereken bilgileri onlarla paylaşmalıdır.
Kendisiyle barışık ve özgüveni yüksek bir çocuk yetiştirmek için ailelerin bu sancılı süreçte sabırla çocuklarını anlamaya çalışmaları ve ne olursa olsun onların destekçisi olduklarını göstermeleri gerekmektedir. Çocuk her ne kadar asi davranıp anne babayı önemsemiyor gibi görünse de aslında en büyük desteği yine anne babada aramaktadır.
Anne babalar çocukları bu süreçte konuşmaya ve duygularını paylaşmaya zorlamamalıdır. Yapılması gereken her an iletişime açık olduklarını belli etmeleri olacaktır.
Süreçte çocuklar sosyal aktiviteleri ve takım oyunlarını önemserler. Burada anne babaların çocukları spor ve sanat alanlarına ilgileri doğrultusunda yönlendirmeleri çok faydalı olacaktır.
Bu dönemde çocuğun bilgisayar, tablet, telefon başında geçirdiği sürelere dikkat edilmesi gerekmektedir. Çocuğu iyi gözlemlemek gerekmektedir ama aynı zamanda da ona sürekli izlendiği hissi oluşturulmamalıdır. Bu onlardaki güveni sarsmaktadır. Kısaca aile çocuğundan haberdar olmalı fakat her bildiğini de çocuğa hissettirmemelidir.
Bu dönemde her şeyi merak eden çocuklar olumsuz şeyleri de merak etme ve deneyimleme çabasında olacaklardır. Sigara, alkol, uyuşturucu ve teknoloji bağımlılıkları konusunda ailenin bilinçli olması ve böyle bir durumda kesinlikle uzman desteği alması gerekmektedir.
WhatsApp
